Bekwame bestuurders voor ondernemende boeren

“Zowel klant als bestuurder zijn is niet evident.”

Trees Vandenbulcke maakt deel uit van het team Coöperatief Ondernemen van Cera. Ivo Schrooten werkt met een directieteam van KBC rond commerciële, strategische en organisatorische planning. Hij volgde onlangs een postgraduaat Coöperatief Ondernemen en bij Cera een trainersopleiding rond goed coöperatief bestuur. In mei 2019 trokken Trees en Ivo als complementair duo naar Madfa Sacco in Oeganda. 

 

Dankzij de coöperatie

Ivo: “Madfa Sacco is een spaar- en kredietcoöperatie waarmee BRS – via ngo Trias - al sinds 2017 samenwerkt. De leden zijn vooral lokale boeren. Ze verbouwen mais en maniok en houden runderen en geiten. Sommigen van hen hebben daarnaast nog een andere job, bijvoorbeeld als leerkracht. Dankzij de hulp van microkredieten voorzien deze mensen niet alleen in eigen onderhoud, maar kunnen ze ook wat verkopen en sparen. Zo kunnen ze de kinderen naar school sturen of een beter huis bouwen. Een hele stap vooruit.” 

Boeren als bestuurders

Trees: “Als lid van de coöperatie zijn deze boeren zowel klant als eigenaar van Madfa Sacco. Een professioneel team leidt de coöperatie, maar vertegenwoordigers van de leden vormen de raad van bestuur. Zo houden zij toezicht op de werking en sturen ze het beleid en de strategie. Het goed functioneren van deze raad is voor vele coöperaties een grote uitdaging omdat de bestuursleden niet altijd over de nodige bagage beschikken.”

Ivo: “Daarom gaven Trees en ik, op vraag van CEO Bob Muzoora, aan deze groep van bestuurders een training om hen te versterken in hun rol als toezichthouder en bestuurder. En om deze rol ook af te bakenen, want zowel klant als bestuurder zijn, is niet evident. Zo gebeurt het weleens dat een bestuurslid een kredietaanvraag wil laten goedkeuren omdat een buurman dat vraagt. Terwijl dat eigenlijk tot de taak van het personeel behoort.”

Ieder zijn verantwoordelijkheid

Trees: “De gescheiden verantwoordelijkheden van de raad van bestuur en het professionele team verduidelijkten we met rollenspelen. We speelden bijvoorbeeld dat een familielid bij een bestuurslid aandrong om een hoger kredietbedrag te krijgen dan hem was toegekend. Een herkenbare situatie die ze met veel animo brachten. Dat niet iedereen op dezelfde manier reageerde, leidde tot een leerrijke discussie. Daarnaast hadden we het ook over hun taak om de participatie van de leden te bevorderen en hun verantwoordelijkheid om mee de koers van hun coöperatie te bepalen.”

Kritisch

Ivo: “Daarvoor is het belangrijk dat ze de cijfers opvolgen. En dat ze die ook terugkoppelen naar de financiële doelstellingen om te zien of ze die wel gaan halen. Die terugkoppeling maakten ze niet. Dat hebben wij nu heel concreet samen met hen gedaan. En in tegenstelling tot wat zij dachten, zijn de resultaten niet zo best.” 

Trees: “Oplossingen hiervoor moeten van het professionele team komen, maar de raad van bestuur moet wel de cijfers kritisch beoordelen. Die bevraging van financiële resultaten hebben we samen met hen geoefend.”

Het fundament

Ivo: “Voor mij was deze eerste BRS-opdracht een terugkeer naar het fundament van bankieren en verzekeren. In een heel andere context dan de onze, maar helemaal geënt op de basisbehoeften van de leden en afgestemd op hun situatie. Heel boeiend.”

Trees: “Vooral de moed van deze mensen raakt mij altijd weer. Ze blijven ondernemen, ook in moeilijke omstandigheden. En ook hun bekommernis om het voortbestaan van hun spaar- en kredietcoöperatie trof me. Ze willen met hun gemeenschap echt vooruit in het leven.”