Boeren en gewasverzekering: een complex verhaal

Terug naar het overzicht
15 maart 2023

“Het stond in de sterren geschreven: vroeg of laat zou ik actief zijn bij BRS”, zegt Arnold Rahier. Arnold werkte lange tijd voor Boerenbond en is nu specialist land- en tuinbouwverzekeringen bij KBC. Eerder al organiseerde hij voor Belgische landbouwers reizen naar projecten in het Zuiden en kwam daar in contact met microfinanciering. De geknipte KBC-vrijwilliger voor BRS! 

Kinderschoenen

“Lieven Keppens van het BRS-Instituut contacteerde mij met enkele vragen over gewasverzekeringen, een branche die zowel hier als in het Zuiden nog in de kinderschoenen staat. Concreet ging het over een verzekeringsproject bij de Ethiopische microfinancieringsorganisatie Wasasa. Om het probleem beter te begrijpen, vertrok ik samen met Lieven en twee andere vrijwilligers naar Ethiopië. 

Wasasa startte twee jaar geleden met microverzekeren. Van hun potentieel van 20 000 landbouwers hebben maar 4 à 500 klanten zo’n gewasverzekering genomen. Een kleine groep dus, en dat is in België eigenlijk niet anders. De boeren van Wasasa moeten bovendien alles zelf financieren, met forse premies, terwijl in Vlaanderen de overheid tussenkomt omdat het om een moeilijk-verzekerbaar risico gaat. 

Eerst kwaliteit dan verzekering

Om advies te geven over gewasverzekering moet je eerst weten of alle technische landbouwparameters in orde zijn. Daar willen we eerst meer zicht op krijgen. Is de grond juist bewerkt? Is het zaaigoed van goede kwaliteit? Gebeurt de oogst efficiënt? Pas als je weet dat agrotechnisch alles optimaal is om de oogst te laten lukken, is het zinvol die oogst te verzekeren. Bij een andere MFI die we bezochten, was men helemaal doordrongen van dat principe. Landbouw optimaliseren is prioritair aan het verzekeren van de teelten.

En dan spelen er nog zoveel andere factoren: de oorlog die nooit veraf is, een bevolkingsexplosie die leidt tot alsmaar kleinere percelen grond, de klimaatverandering die ook in Ethiopië een grote impact heeft.  

Geduld

Het beperkte succes van de voorbije twee jaar leidde ertoe dat het management overwoog hun verzekeringsaanbod stop te zetten. Zelf vind ik die beslissing voorbarig. Anders dan bij microfinanciering heb je bij verzekeringen niet meteen een meetbaar resultaat. Je moet dit minimum vijf jaar geven vooraleer conclusies te trekken. Mijn advies was dan ook om voorlopig verder te doen.

Daarnaast gaf ik hen de raad om hun landbouwverzekering niet het hele jaar door aan te bieden. Zo vermijd je dat boeren nog snel instappen als het seizoen zich droog aandient.

Wordt het zaadje een boom? 

Nu is het even afwachten. Er is een zaadje geplant en dat moet groeien. Wordt het een grote boom? Of blijkt het een eenjarige vrucht te zijn en blijft het daarbij? Ik vermoed dat ze hun verzekering voorlopig aanhouden. Maar dat beslissen ze zelf.

Dat hoort ook bij de benadering van BRS: als vrijwilliger delen wij onze ervaring, maar de partners kiezen zelf wat ze ermee doen. De combinatie van professionaliteit zonder belerend te zijn, heeft me aangenaam verrast. Dat sluit aan bij mijn eigen streven om de situatie niet alleen vanuit een helikopterzicht te benaderen, maar zoveel mogelijk in de schoenen van de mensen ginder te gaan staan. Ik vond het een heel bijzondere ervaring. En ben heel benieuwd naar het vervolg!”